"Όσο πιο υψηλά τα επιδόματα, τόσο περισσότεροι οι άνεργοι"

[rose]

Πριν από τρία χρόνια ήταν το φαβορί. Έφτασε, όμως, στην πηγή, αλλά νερό δεν ήπιε. Φέτος, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Η βράβευση του Κύπριου οικονομολόγου και καθηγητή του LSE, Χριστόφορου Πισσαρίδη, με το Nobel οικονομικών αποτέλεσε έκπληξη για την ακαδημαϊκή κοινότητα του Λονδίνου, αλλά και για τον ίδιο: «Το βραβείο είναι τόσο μεγάλο που δεν το πιστεύεις ότι θα το πάρεις ακόμα και όταν το έχεις πάρει», δήλωσε λίγο μετά την ανακοίνωση της σουηδικής ακαδημίας.

Μαζί με τους καθηγητές Peter Diamond και Dale Mortensen μοιράστηκε το βραβείο και το ποσό των 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων, για την έρευνα τους για την αγορά εργασίας. Τι ακριβώς υποστηρίζουν; Ότι «όσο πιο υψηλά τα επιδόματα, τόσο περισσότεροι οι άνεργοι» είναι ένα από τα βασικά –και πλέον επίκαιρα για τη χώρα μας– συμπεράσματα της μελέτης τους, στην οποία επιχειρούν να εξηγήσουν πώς η ανεργία, οι κενές θέσεις εργασίας και οι μισθοί επηρεάζονται από τη νομοθεσία και το ευρύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, γιατί τόσοι άνθρωποι είναι άνεργοι, όταν υπάρχει μεγάλη προσφορά νέων θέσεων εργασίας. Τα μέλη της επιτροπής των βραβείων υποστήριξαν ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες αγορές πέραν της εργασίας. Και πράγματι, αυτό έχει ήδη γίνει στην αγορά κατοικίας, αλλά και στη νομισματική θεωρία, τα δημόσια οικονομικά, τα χρηματοοικονομικά και τις περιφερειακές οικονομίες.

Που εντοπίζουν την πηγή του προβλήματος οι τρεις καθηγητές; Στο γεγονός ότι συχνά οι αγοραστές και οι πωλητές δεν έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, γεγονός, που προκαλεί ανησυχίες τόσο σε εργοδότες, που αναζητούν εργαζόμενους, όσο και για τους εργαζόμενους, που ψάχνουν για δουλειά. Επειδή, λοιπόν, η διαδικασία αυτή απαιτεί χρόνο και πηγές, προκαλούνται δυσλειτουργίες στην αγορά. Κατά συνέπεια, ούτε η ζήτηση των αγοραστών θα εξυπηρετηθεί, ούτε κάποιοι πωλητές θα πουλήσουν στα επίπεδα που θέλουν. Γι΄ αυτό και υπάρχουν και θέσεις εργασίας, αλλά και ανεργία.

«Αυτό που πρέπει πραγματικά να κάνουμε είναι να βεβαιωνόμαστε ότι οι άνεργοι δεν μένουν άνεργοι για πολύ, και να προσπαθούμε να τους δίνουμε άμεση εμπειρία για να μην χάνουν την τριβή τους με την αγορά εργασίας», υποστηρίζει ο Κύπριος καθηγητής. Γι΄ αυτό και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι όσο πιο γενναιόδωρα είναι τα επιδόματα ανεργίας, τόσο αυτή αυξάνεται.


Ο Χριστόφορος Πισσαρίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1948. Εκτός από καθηγητής Οικονομικών στο London School of Economics, είναι και διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος στα μακροοικονομικά του Center for Economic Performance. Ειδικεύεται σε θέματα αγοράς εργασίας και έρευνας οικονομικής πολιτικής. To βιβλίο του «Θεωρία της ανεργίας ισορροπίας» θεωρείται πρότυπο εγχειρίδιο στα οικονομικά της ανεργίας. Είναι μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας και του Econometric Society, ερευνητικό μέλος του Center for Economic Policy Research στο Λονδίνο και του Institute for the Study of Labour στη Βόννη, καθώς και ανώτερος συνεργάτης του φόρουμ οικονομικής έρευνας στις Αραβικές Χώρες, το Ιράν και την Τουρκία και μέλος της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Μάλιστα, είχε προταθεί και για τη θέση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας. Υπήρξε σύμβουλος σε θέματα της αγοράς εργασίας στην Παγκόσμια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Τράπεζα της Αγγλίας και τον ΟΟΣΑ. Το 2005 έγινε ο πρώτος –μη Αμερικανός– οικονομολόγος, στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο του Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Εργασίας (IZA) στα Οικονομικά της Εργασίας.


Προτάσεις-σοκ για την ελληνική οικονομία

Προτάσεις σοκ για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας διατυπώνει σε άρθρο του στην "Καθημερινή" ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, όπως μεταδίδει ο "Αθήνα 984".

Μεταξύ άλλων προτείνει: Ειδικά δικαστήρια και δρακόντειες ποινές για υψηλόβαθμους πολιτικούς, συνδικαλιστές, δημόσιους λειτουργούς και επιχειρηματίες, που καταχρώνται δημόσιους πόρους, καθώς και αυστηρή τιμωρία των φοροφυγάδων.

Σε ιδιώτες αυτοκινητόδρομοι, λιμάνια και αεροδρόμια με τριακονταετή αφορολόγητη εκμετάλλευση.

Απελευθέρωση έως το 2015 όλων των αγορών και κλειστών επαγγελμάτων.

Μείωση των άμεσων φόρων στις επιχειρήσεις στο 10% καθώς και σταδιακή μείωση των κρατήσεων κοινωνικής ασφάλισης κατά το ένα τρίτο ως το 2015.

Ανάκληση της απαγόρευσης ιδιωτικών πανεπιστημίων και αυτονόμηση των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από το 2013.

Συνταξιοδότηση και αποκλεισμό από κάθε δημόσια θέση των βουλευτών έπεται από δωδεκαετή θητεία.

Τέλος, αναδιοργάνωση του εθνικού συστήματος συλλογικών συμβάσεων εργασίας και συνταξιοδότηση σε ηλικία 63 ετών, με μέσο όρο σύνταξης στο 65% των αποδοχών.


Πηγή:www.capital.gr

[thefreak]

Γιατί δεν βάζουν τέτοιους ανθρώπους για υπουργούς ?

[chriskin]

Γιατί και οι ίδιοι δεν θέλουν , κυρίως επειδή ξέρουν ότι η θεωρία τους θα αποτυχει όταν πάει να μπει στην πράξη.


Πχ εδώ οι προτάσεις του θα έχουν τέτοιες αντιδράσεις που η χώρα πιθανώς να έβγαινε αρκετά πιο αδύναμη από ότι είναι .

[miv]

Η επιστήμη, γενικώς, περιλαμβάνει και την πράξη. Τώρα, το γιατί δεν "βάζουν" (ή γιατί δε μπαίνουν οι ίδιοι) υπουργοί, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Δεν έπεται ότι ένας καλός επιστήμονας μπορεί να διευθύνει και αποτελεσματικά ένα υπουργείο. Επίσης δεν έπεται ότι ένας επιστήμονας, όταν γίνει υπουργός, θα έχει να αντιμετωπίσει μόνο τη λογική της επιστήμης και όχι ένα κάρο τρελούς ή συμφεροντολόγους, όπως γίνεται συνήθως. Το βασικότερο, όμως, είναι ότι είναι κρίμα ένας επιστήμονας να μπλέκεται τόσο βαθιά στη σαπίλα της πολιτικής, να πρέπει να απαντάει στον προκάτοχο με βάση το "πως θα πείσουμε ότι έφταιγαν οι Μπλε" και όχι με βάση την επιστημονική τεκμηρίωση. Πέρα του ότι ο ίδιος ουσιαστικά θα κατέβει επίπεδο μπαίνοντας στην πολιτική, συνήθως δεν τον δέχονται και τα κομματικά συστήματα των κυβερνήσεων γιατί δε μπορεί ή δε θέλει να παίξει το παιχνίδι τους.

[PASCAL]

Επίσης γιατί τα νόμπελ οικονομικών δεν έχουν τόσο νόημα. Είναι απλά μια απολογία του καπιταλισμού. Για να το θέσω πιο επιστημονικά είναι μια απολογία του επικρατέστερου "παραδείγματος"(βλ. Kuhn) που όχι μόνο έχει σαπίσει χρονικά αλλά και είναι ελλιπέστατο σαν θεωρία και αδυνατεί να δώσει σωστές απαντήσεις σε θέματα πέρα του καπιταλισμού. Τελειοποιούνται μόνο μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης των ήδη καλά αναλυμένων προβλημάτων οικονομίας. Παλιότερα πολλοί οικονομολόγοι προσπάθησαν να εφαρμόσουν ανάλογες αντιδραστικές θεωρίες σαν του Πισσαρίδη -συγκεκριμένα του Φρίντμαν- με μόνα αποτελέσματα είτε την παγιοποιήση μιας δικτατορίας -όπως στη Χιλή του Πινοσετ- είτε την κατάρευση μιας οικονομίας -όπως της Αργεντινής του 2001 ή της Ισλανδίας του 2009.

[tsilochr]

για προτάσεις του Πισσαρίδη
http://greekeconomistsforreform.com/EL/

[mikem4600]

Επίσης γιατί τα νόμπελ οικονομικών δεν έχουν τόσο νόημα.

Ή όσα δεν φτάνει η αλεπού, τα κάνει κρεμαστάρια...

[PASCAL]

Επίσης γιατί τα νόμπελ οικονομικών δεν έχουν τόσο νόημα.

Ή όσα δεν φτάνει η αλεπού, τα κάνει κρεμαστάρια...

Είναι τυχαίο που δίνονται σε νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους; Δεν νομίζω.

________________________________________________________________

Νόμπελ Οικονομίας για ανεργία - μισθούς: Χρεοκοπημένες "συνταγές", σε βαθιά προβλήματα
Βραβευμένα νεοφιλελεύθερα οικονομικά μοντέλα κατέληξαν στα σκουπίδια, μολονότι ξεκίνησαν με τυμπανοκρουσίες


Οι άνεργοι στην Ελλάδα θα είναι πάνω από 1 εκατ. το 2011 (σχεδόν 20%), προβλέπουν οι μελέτες του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ. Στον πλανήτη οι άνεργοι έχουν ξεπεράσει τα 210 εκατ. Έχουν αυξηθεί κατά 34 εκατ. από τότε που ξέσπασε η οικονομική κρίση παγκοσμίως εκ των οποίων τα 10 περίπου εκατ. είναι στις ΗΠΑ, όπου οι άνεργοι πλέον πλησιάζουν τα 30 εκατ. Την ώρα που οι φόβοι για βαθύτερη και μακρόσυρτη ύφεση[1] είναι ξανά στην ημερήσια διάταξη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά διεθνώς.

Σε αυτό το κλίμα η βράβευση με Νόμπελ Οικονομίας ενός Κύπριου και δυο Αμερικανών καθηγητών Πανεπιστημίου[2] για τους τρόπους με τους οποίους «η ανεργία, οι κενές θέσεις εργασίας και οι μισθοί επηρεάζονται από την οικονομική πολιτική και τις ρυθμίσεις στην αγορά», έστρεψε δικαιολογημένα πάνω τους τα ακαδημαϊκά φώτα και τους προβολείς της δημοσιότητας. Ωστόσο, τόσο το δια ταύτα του θεωρητικού μοντέλου που επεξεργάστηκαν όσο και η επιχειρηματολογία της έρευνας θύμισαν σε ορισμένους αναλυτές ένα αναμάσημα της παραπαίουσας σχολής του νεοφιλελεύθερου δόγματος[3] στα Οικονομικά Πανεπιστήμια.Ιδιαίτερα ύστερα από την «ταφόπλακα»[4] που έπεσε πάνω της μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης περίπου 3 χρόνια πριν[5]: Όταν το πιστωτικό κραχ «ξεσκέπασε» το χαλί που έκρυβε την τάση προς την ύφεση ήδη από τις αρχές του 2000, οπότε και έσπασε η «φούσκα των dotcom», με τις οικονομίες να διασώζονται από μια μακρόσυρτη ύφεση μόνο χάρη στο φθηνό δανεικό χρήμα που έσπειραν οι κεντρικές τράπεζες -με αιχμή τη Fed του «μάγου» Αλαν Γκρίνσπαν- οδηγώντας στην πιστωτική φούσκα που έσκασε κι αυτή.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι τρεις βραβευμένοι καθηγητές οικονομικών, υποστηρίζουν ότι η έρευνά τους είναι μια προσπάθεια να εξηγήσουν «πώς η υψηλή ανεργία μπορεί να συνυπάρχει με την προσφορά πολλών θέσεων εργασίας». Με απλά λόγια, λένε οι ερευνητές, ότι στην αγορά εργασίας, οι άνεργοι και οι εργοδότες δεν συναντώνται άμεσα και έτσι δημιουργούνται εμπόδια και τριβές, τα οποία με τη σειρά τους εξηγούν γιατί υπάρχουν σε μια στιγμή τόσο κενές θέσεις εργασίας όσο και υψηλή ανεργία. Υπάρχουν "προφανείς ασυμμετρίες", λένε, στην αγορά εργασίας. Από τη μία υπάρχουν εργαζόμενοι με διάφορες δεξιότητες ή αδυναμίες. Και από την άλλη εταιρίες με πολλές και διαφορετικές ανάγκες, τις οποίες προσπαθούν να καλύψουν με τις θέσεις εργασίας που δημιουργούν.

Σύμφωνα με το έργο των τριών οικονομολόγων[6], για να «συναντηθούν» πωλητές και αγοραστές πρέπει να προηγηθεί μια διαδικασία αναζήτησης, που μπορεί να κοστίζει σε χρόνο αλλά και χρήμα. Ανάλογα με το κόστος αυτό (η ανεργία δηλ. στην προκειμένη περίπτωση), μπορεί τελικά στην αγορά οι δύο πλευρές να συναντηθούν αποτελεσματικά, εν μέρει ή και καθόλου. Η λογική αυτή δεν αφορά μόνο την αγορά εργασίας, αλλά και πολλές άλλες (ακινήτων, μετοχών), ενώ σχετικά επιστημονικά άρθρα έχουν γραφτεί ακόμα και για τα... συνοικέσια.

Ασυμμετρίες;

Ωστόσο η έρευνα μένει σε επιφανειακά χαρακτηριστικά αφού δεν απαντάει σε βαθύτερα ερωτήματα.Ποια είναι η ρίζα της αποκαλούμενης "ασύμμετρης συμπεριφοράς". Γιατί δεν "συναντώνται άμεσα" οι εμπλεκόμενοι; Τι προκαλεί τα "εμπόδια" και τις "τριβές"; Πρόκειται για ζήτημα διαφορετικών ανθρώπινων συμπεριφορών -γενικά και αφηρημένα- σε έναν μηχανισμό προσφοράς και ζήτησης που εκπέμπει σωστά μεν "σήματα", όπως λένε, αλλά δεν μπορούν να τα λάβουν ορθά οι συμμετέχοντες; Εκεί οι ερμηνείες καταλήγουν σε πισωγύρισμα, μιας θεωρητικοποιημένης απολογίας υπέρ του σημερινού εκτροχιασμού των εργασιακών σχέσεων και της ανεργίας[7], χωρίς να προσφέρουν κάτι καινούργιο εκτός από μια επανάληψη παλιών νεοφιλελεύθερων δοξασιών. Για παράδειγμα από το "όσο πιο γενναιόδωρα είναι τα επιδόματα ανεργίας τόσο περισσότερο παρατείνεται η ανεργία και επιμηκύνεται ο χρόνος ανεύρεσης μιας δουλειάς" που αναμασούν, καταλήγουν στην αναβίωση χρεοκοπημένων συνταγών του νεοφιλελεύθερου οικονομικού δόγματος για πιο "ελαστικοποιημένες αγορές εργασίας", (π.χ. ατομικές συμβάσεις εργασίας κα).

Τρία χρόνια από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης[8] που γκρέμισε τους θιασώτες της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας των «αυτορυθμιζόμενων απελευθερωμένων αγορών», τα "ζόμπι" ξανάρχονται και μάλιστα με τη...βούλα του Νόμπελ Οικονομίας.Οι ιδεολογικοί τριγμοί που προκάλεσε η κρίση, κλόνισε συθέμελα τη νεοφιλελεύθερη σχολή δημιουργώντας τριγμούς σε πολλά Οικονομικά Πανεπιστήμια εξαιτίας της αναντιστοιχίας ανάμεσα σε αυτό που διδάσκονταν περί "ισορροπίας των αγορών" και σε αυτό που προέκυψε στην πραγματικότητα -και συνεχίζει ακόμα. Αλλά και οι προτάσεις «νεοφιλελεύθερου σοκ» για την ελληνική οικονομία[9] που αναπαράγει σε άρθρο του στην "Καθημερινή" ο Κύπριος νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης[10], δεν πάνε πολύ μακριά τα πράγματα. Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που βραβευμένα νεοφιλελεύθερα οικονομικά μοντέλα και θεωρίες ξεκίνησαν με τυμπανοκρουσίας για να καταλήξουν στα σκουπίδια της Ιστορίας.

Νόμπελ "δομημενών ομολόγων"

Για παράδειγμα από τη δεκαετία του ’70 που ο Ρόμπερτ Μέρτον εφηύρε τον τύπο Black-Scholes -ένα μοντέλο αποτίμησης παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων που αξιολογεί την αποτίμηση των δικαιωμάτων προαίρεσης (options)- σε συνεργασία με τους ακαδημαϊκούς Μάιρον Σκόουλς και Φίσερ Μπλακ, άρχισε να θεωρείται ως "ο θεμελιωτής του σύγχρονου χρηματοοικονομικού κόσμου" μέχρι που βραβεύθηκε με Νόμπελ. Ορισμένοι, μάλιστα, τραπεζίτες έφτασαν στο σημείο να θεοποιήσουν το θεωρητικό μοντέλο «Black-Scholes», λέγοντας ότι το αντίκτυπο που είχε στην οικονομία ήταν ανάλογο με την ανακάλυψη του DNA στην ιατρική. Ήταν ο άνθρωπος που εισέπραξε την επιδοκιμασία της ακαδημαϊκής κοινότητας και φυσικά του Σίτι του Λονδίνου και της Wall Street. Μέχρι που το πιστωτικό κραχ γκρέμισε σαν τραπουλόχαρτα τα πολυδιαφημισμένα καινοτόμα, πολύπλοκα, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και οικονομετρικά μοντέλα, του λεγόμενου "financial engineering".

Ο βραβευμένος με Νόμπελ καθηγητής Μέρτον, ήταν ο ίδιος άνθρωπος που ηγήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 του κερδοσκοπικού hedge fund, Long Term Capital Management (LTCM), το οποίο κατέρρευσε με δραματικό τρόπο το 1998. Όταν πόνταρε ότι η διαφορά απόδοσης (spread) ανάμεσα στα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ και στα αμερικανικά εταιρικά ομόλογα θα μίκραινε. Για να σπεύσει τότε η Fed να διασώσει το LTCM διοχετεύοντας τη μεγαλύτερη έως τότε «ένεση» κρατικής στήριξης ώστε να αποφευχθεί «ντόμινο καταρρεύσεων» στην παγκόσμια οικονομία. Με το "αόρατο χέρι" της αγοράς και το "στιβαρό μπράτσο" του κράτους να αποδεικνύεται (πολύ περισσότερο στις μέρες μας) πόσο στενά δεμένα ήταν και είναι μεταξύ τους.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τα παραπάνω, στο ζήτημα της ανεργίας και των μισθών η συζήτηση και τα θεωρητικά μοντέλα χρειάζεται να πάνε στα βαθιά, εάν φιλοδοξούν να εξηγήσουν τις εγγενείς αδυναμίες της λεγόμενης «πραγματικής οικονομίας» στη συνολική λειτουργία του παγκόσμιου συστήματος, πέρα από την «χάρτινη» σφαίρα της χρηματοοικονομικής δραστηριότητας. Γι’ αυτό η βράβευση με Νόμπελ των 3 καθηγητών οικονομικών προκάλεσε τόσο ενδιαφέρον. Μολονότι αναδεικνύει μια σειρά αδυναμίες εξηγήσεων στο ερώτημα «τι προκαλεί την ανεργία;» και «πώς μπορεί να λυθεί;». Για να απαντηθούν, όμως, αυτά τα ερώτημα χρειάζεται να απαντηθεί ένα άλλο πριν. Τι προκαλεί τις κρίσεις;

Ανταγωνισμός και Αγορά

Τα δυο τελευταία βιβλία του Κρις Χάρμαν (συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον θανατό του), "Η νέα κρίση του καπιταλισμού" και "Zombie Capitalism", προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια σε όσους αναζητούν τις αιτίες και τις λύσεις. Σε αντίθεση με προσεγγίσεις που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την πορεία της ανεργίας και των μισθών ως διεργασίες φυσικών φαινομένων μέσα στην κοινωνία.

Ο τυφλός ανταγωνισμός στο οικονομικό σύστημα οδηγεί αναπόφευκτα σε καταστάσεις που απειλούν να το ρίξουν στο χάος, σημειώνει ο Κρις Χάρμαν. Η παραγωγή των ανταγωνιστικών επιχειρήσεων συνδέεται μέσω της αγοράς. Κανένας επικεφαλής εταιρειών δεν μπορεί να διατηρήσει την παραγωγή αν δεν πουλήσει τα αγαθά του.Όμως η ικανότητά του να πουλήσει εξαρτάται από τις δαπάνες των ανταγωνιστών του -είτε αυτές είναι σε είδη πολυτελείας για δική τους κατανάλωση, είτε σε νέα εργοστάσια και μηχανολογικό εξοπλισμό, είτε σε μισθούς προς τους εργάτες οι οποίοι θα αγοράσουν έπειτα αυτά τα προϊόντα από τα καταστήματα.Η αγορά εξαρτά την παραγωγή οπουδήποτε στο σύστημα, από το τι συμβαίνει αλλού. Αν η αλυσίδα της αγοραπωλησίας σπάσει σε οποιοδήποτε σημείο, μπορεί να μπλοκάρει ολόκληρο το σύστημα. Τότε είναι που προκύπτει η οικονομική κρίση.

Κάθε εταιρεία προσπαθεί να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της. Αν τα κέρδη φαίνονται εύκολα, τότε οι εταιρείες σε όλο το σύστημα επεκτείνουν την παραγωγή τους όσο πιο γρήγορα γίνεται. Ανοίγουν νέα εργοστάσια και γραφεία, αγοράζουν καινούργια μηχανήματα και προσλαμβάνουν υπαλλήλους κι εργάτες, πιστεύοντας πως θα τους είναι εύκολο να πουλήσουν τα αγαθά που παράγονται. Καθώς κινούνται με αυτόν τον τρόπο, προσφέρουν μια έτοιμη αγορά για άλλες εταιρείες, οι οποίες εύκολα τούς πουλάνε μηχανές ή κτίρια ή πουλάνε καταναλωτικά αγαθά στους εργάτες που έχουν προσληφθεί. Ολόκληρη η οικονομία βρίσκεται σε άνθηση, παράγονται περισσότερα αγαθά και η ανεργία πέφτει.

Χωρίς συντονισμό

Όμως αυτό δεν διαρκεί για πάντα. "Ελεύθερη αγορά" σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένας συντονισμός μεταξύ των διαφορετικών ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες μπορεί να αποφασίσουν να επεκτείνουν την παραγωγή τους, χωρίς να υπάρχει την ίδια στιγμή η αναγκαία επέκταση στις εταιρείες που παράγουν χάλυβα ή στις φυτείες της Μαλαισίας όπου παράγεται το καουτσούκ για τα λάστιχα. Με τον ίδιο τρόπο, οι εταιρείες μπορεί να αρχίσουν να προσλαμβάνουν ειδικευμένους εργάτες, χωρίς να έχει κάποιος συμφωνήσει ότι θα αναλάβει την αναγκαία εκπαίδευση ώστε να αυξηθεί ο συνολικός αριθμός τέτοιων εργατών. Το μόνο που μετράει κάθε μία εταιρεία είναι πώς να αποκομίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα κέρδη, στο μικρότερο δυνατό χρόνο. Όμως το τυφλό τρέξιμο σ' αυτήν την κατεύθυνση μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε εξάντληση τα υπάρχοντα αποθέματα πρώτων υλών και εξαρτημάτων, ειδικευμένης εργασίας και διαθέσιμης χρηματοδότησης για τη βιομηχανία.Σε κάθε περίοδο άνθησης που γνώρισε ο καπιταλισμός, φτάνει ένα σημείο όπου προκύπτουν ξαφνικά ελλείψεις στις πρώτες ύλες, τα εξαρτήματα, την ειδικευμένη εργασία και τη χρηματοδότηση.

Υπερπαραγωγή

Πιο σημαντικό για τους επικεφαλής των επιχειρήσεων ξεχωριστά είναι ότι το αυξανόμενο κόστος ξαφνικά καταστρέφει τα κέρδη ορισμένων εταιρειών και τις σπρώχνει προς τη χρεοκοπία. Ο μόνος τρόπος να προστατευθούν είναι να μειώσουν την παραγωγή, να απολύσουν εργαζόμενους και να κλείσουν εργοστάσια. Κάνοντας όμως κάτι τέτοιο, καταστρέφουν την αγορά για τα αγαθά άλλων εταιρειών. Η άνθηση δίνει απότομα τη θέση της στην ύφεση. Ξαφνικά υπάρχει "υπερπαραγωγή", εξηγεί ο Κρις Χάρμαν. Αγαθά στοιβάζονται στις αποθήκες διότι ο κόσμος δεν έχει αρκετά χρήματα για να τα αγοράσει. Οι εργαζόμενοι που τα παρήγαγαν απολύονται, διότι τα αγαθά δεν μπορούν να πουληθούν. Αφού απολύονται σημαίνει πως μπορούν να αγοράσουν λιγότερα αγαθά και έτσι ο όγκος της "υπερπαραγωγής" στο συνολικό σύστημα γίνεται στην πράξη μεγαλύτερος και η κρίση βαθαίνει. Στην ουσία, μέσα σε κάθε εταιρεία μπορεί να υπάρχει συνεργασία, σχεδιασμός και προγραμματισμός, αλλά μεταξύ των εταιρειών στην αγορά κυριαρχεί ο ανταγωνισμός, η αναρχία και η υπονόμευση της μιας εις βάρος της άλλης. Κι αυτό προκαλεί συστημικό πρόβλημα.

Τους πιάνει στον ύπνο

Η στροφή από την άνθηση στην ύφεση πάντα πιάνει τις μεγάλες επιχειρήσεις στον ύπνο. Όπως σημείωνε ο Μαρξ πριν από 150 χρόνια: "Οι επιχειρήσεις φαίνονται πάντα εντελώς υγιείς μέχρι που ξαφνικά έρχεται η πανωλεθρία". Πάντα έρχεται το κραχ και μαζί του μια τεράστια διάλυση στις ζωές των ανθρώπων και μια τεράστια σπατάλη πόρων. Όμως, η απάντηση των εργοδοτών και των κυβερνήσεων στην ύφεση ήταν πάντα να λένε στον κόσμο ότι δεν είχαν «αρκετά για να φέρουν βόλτα» και ότι «όλοι πρέπει να κάνουμε θυσίες» και να «σφίξουμε το ζωνάρι», καταλήγει ο Κ. Χάρμαν. Τα μέσα για την παραγωγή των αγαθών που χρειάζονται απεγνωσμένα οι άνθρωποι, συνεχίζουν να υπάρχουν εν μέσω της οικονομικής κρίσης, όπως υπήρχαν και πριν. Από τη μια μεριά υπάρχουν τα εργοστάσια, τα ορυχεία, τα ναυπηγεία, τα γραφεία, τα χωράφια κλπ που μπορούν να αποδώσουν αγαθά, από την άλλη υπάρχουν εργαζόμενοι ικανοί για να τα δουλέψουν.Δεν είναι, λοιπόν, κάποια "φυσική καταστροφή" ή κάποια "ασύμμετρη συμπεριφορά των εμπλεκομένων" που εμποδίζει τους άνεργους άνδρες και γυναίκες να δουλέψουν στις κλειστές εταιρείες, αλλά η οργάνωση του καπιταλισμού από τα πρώτα βηματά του έως την προχωρημένη ηλικία του...

Κώστας Σαρρής, ksarris@pegasus.gr

Πηγή: ΗΜΕΡΗΣΙΑ -15/10/2010
Παραπομπές:

Spoiler: εμφάνιση/απόκρυψη

[1] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=42947147 [2] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=15454&subid=2&pubid=68037147 [3] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12338&subid=2&pubid=4597136 [4] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=15455&subid=2&pubid=5711103 [5] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=3671136 [6] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=68225147 [7] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=43507147 [8] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=24163143 [9] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=68429147 [10] http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=68507147

[StormRider]

Η προσβολή πάνω στο πλήγμα
Για το βραβείο Οικονομικών της Κεντρικής Τράπεζας της Σουηδίας στη μνήμη του Άλφρεντ Νόμπελ

Tου Γιάννη Βαρουφάκη

Mετάφραση: Έλενα Παπαδοπούλου

Φανταστείτε ένα κόσμο που μαστίζεται από πανούκλα και υποθέστε ότι ενώ συμβαίνει αυτό, το Νόμπελ Ιατρικής εκείνη τη χρονιά απονέμεται σε ερευνητές, η καριέρα των οποίων στηρίζεται στην παραδοχή ότι η πανούκλα δεν υπάρχει. Αυτό θα ήταν σίγουρα εξοργιστικό! Έτσι ακριβώς πρέπει να νιώθουμε και για την επιλογή των φετινών βραβευθέντων με το Νόμπελ Οικονομίας.

...

Αυτό το αρθράκι για το πώς βλέπουν άλλοι οικονομολόγοι την ιστορία με το νομπελ.

Συγχαρητήρια πάντως στους ερευνητές καθώς τα αποτελέσματα της έρευνάς τους ήρθαν σίγουρα μετά από κοπιαστική δουλειά. Όπως και να χει όμως, οι "σοκαριστικές" προτάσεις στην Κ, είναι ξεκάθαρα με το συμφέρον των εργοδοτών.